گرێگۆر بەیانیێک لە خەو هەستا، ببوە قالۆچەێکی گەورە.
ناوی پەرتوک Die Verwandlung (The Metamorphosis) گۆڕان
نوسەر: Franz Kafka
نوسینی پەرتوکەکە لە سالی ١٩١٥ بوە، ٥٥ ڕوپەلە
لەسەر کوڕێک نوسراوە بەناوی Gregor Samsa
گرێگۆر خاوەنی دایک و باوک و خوشکێک بوە.
گرێگۆر کاری بەقالی کردوە، بژێوی مالەوەیان لەسەر شانی ئەو بوە.
گرێگۆر لە سەرەتای ژیانی کەسێکی بێ هەست بوە، هەموو هزرو بیری تەنها لەسەر کارەکەی بوە، وەک ڕۆبۆتێکی بێ هەست و نەست تەنها خەریکی کاری ڕۆژانەی بوە.
لە کاری بەقالیشدا سەربەخۆ نەبوە، لەژێر کۆنتڕۆلی کەسێکی تردا کاری کردوە، هەموو بەیانیان لە کاتی خۆیدا لەسەر کارەکەی ئامادە بوە، بژێوی خۆی و دایک و باوک و خوشکەکەی بەو کارە دابین کردوە.
بەیانیێک لەخەو هەلستا کە بڕوا بۆ کار، بەلام کە تەماشای خۆی کرد دەبینێ لاشەی گۆڕاوە و بوە بە قالۆچەێکی گەورە و شەش لاق و دەستی پێوەیە، بیرو هۆشی هەر لەلای کارەکەی بوە، هەر چەندی هەولی داوە کە دەست و قاچی لەبۆ کار ڕابهێنێ و بە نیازی خۆی بڕوا بۆ سەر کار، بەلام بۆی نەکراوەو وەک پێشوتر دەست و قاچەکانی بەکار نەهاتون.
خاوەن کارەکەی بەدوایدا هاتوە بۆ مالیان و لەگەل ئەندامانی خێزانی هەمویان لەپشت دەرگای ڕاوەستاون و بانگیان کردوە داخوا بۆچی نەچوە بۆ سەر کارەکەی؟ ئەویش لەپاش دەمێکی کەم هەولی داوەو توانیویە بە دەمی دەرگاکە بکاتەوە، کە دەرگای کردۆتەوە، بە بینینی ئەو شێوە گۆڕانە، دایکی یەکسەر لەخۆچووەو بێهۆش کەوتوە، باوکیشی توڕەیی و خەمباری و تاسانی تێکهەل بوە، خاوەن کارەکەشی کە ئەو دیمەنەی بینیوە، وەک سەر لێ شێوانێک گۆتویەتی، من وامزانی تۆ کەسێکی ئاسایی؟ لەپاش ئەو گۆتنەی، ڕاست ڕۆیشتوە و بەجێی هێشتون.
ئیتر ڕۆژ بە ڕۆژ، باری دەرونی ئەو خێزانە قورستر بوەو دایک و باوک وایان لێ هاتوە، بەهیچ شێوە نەچوینە لای و حەزیان نەکردوە چاویان پێی بکەوێ، تەنها خوشکی جاربەجارە یارمەتی داوە و خواردن و خواردنەوەی داوەتێ، زۆر جاریش لەکاتی خواردن و خواردنەوە پێدان، بێزی لێی بویتەوە و قالۆچەکەش ئەو هەستەی لەلا دروست بوە کە خوشکی بێزی لێ دەبێتەوە و زۆر جاران هەولی خۆ شاردنەوەی داوە لەو کاتانی خوشکی هاتوە بۆ یارمەتی دانی.
وە لەهەمان کات دیارە پێشتریش،گرێگۆر ئەو هەستەی هەر لە دلدا بوە دەربارەی خوشکی و کە ڕۆژێک لە ڕۆژان بتوانێ هندێک پارەو پول پاشەکەوت بکات و یارمەتی خوشکی بدات بۆ ئەوەی بچێتە خوێندنگا.
خوشکی زۆر حەزی لە فێربونی مۆزیقا بوە، گرێگۆریش بەهۆی یارمەتیدانی خوشکیەوە، ڕۆژ لەدوای ڕۆژ خۆشەویستی بۆ خوشکی لەزیاد بون دابوە، هەستێکی زۆر سۆزدارانەی لەلا دروست بوە، زۆر جاران بیری کردۆتەوە کە ئەگەر چاک بێتەوە و بتوانی وەک مرۆڤێکی ئاسای دەست بەکار بکاتەوە، هەول دەدات یارمەتی خوشکی بدات هەتا بتوانی بچێتە خوێندنگای مۆزیقا.
بەلام پاشان خوشکیشی وردە وردە لێی بێزار دەبێت و کەمتر یارمەتی دەدات و زۆر جارانیش لەبیری دەکات و بەبێ خواردن دەمایەوە، بۆ ماوەێکی زۆر گرێگۆر ژورەکەی بە پیس و پەلۆسی دەمینێتەوە و لە برسان شەپرزە دەبێت.
هەر چۆنێک بێت، باوکی لەناچاری کارێک دەدۆزێتەوە بۆ ئەوەی لەباری داهاتی ڕۆژانەیاندا شکەست نەهێنن.
گرێگۆریش چەند جارێک هەولی هاتنە دەرەوەی دەدا، جارێک لە ژوورەکەی هاتبوە دەرەوە، باوکی تازە لەکار گەڕابوەوە و زۆر هیلاک بوە، کە دایک و باوک چاویان بە قالۆچە کەوتوە کە لە دەرەوەی ژوورەکەیەتی، باوکی زۆر توڕە بوە و چەند سێوێکی ڕاوەشاندیتێ و دانەێک بەر پشتی قالۆچە کەوتوە، قالۆچە بریدار دەبێت و بە برینداری دەچیتەوە ناو ژوورەکەی و بەهۆی برینداریەوە هیچی بۆ ناخورێت و کەس یارمەتی نادات و ڕۆژ لەدوای ڕۆژ بێهێزترو شەکەتتر دەبێت.
سەرەڕای شەکەتی و برینداری، ڕۆژێک خوشکەکەی لە هەیوانی مالێ کەمانی ژەنیوە، گرێگۆر حەزی لێبوە لە نزیکەوە گوێ لە کەمان ژەنینی خوشکی بگرێ، بەلام نەیویستوە بەو ڕەنگە قالۆچەییەوە بێتە لای و دیسان لە زەوقی ئەوان بدات و بێزریان بکات و بێزیان لێی بێتەوە، گرێگۆر ئەو هەستەشی لەلا دروست بوە کە بە هزری ئەو ئەندامانی خێزانی لە گرنگی مۆزیقا لێدانی خوشکی تێناگەن، وای بیر کردۆتەوە کە بەهەرحال بێت خۆی بگەێنێتە لای خوشکی و هێواش هێواش بەرەو لای خوشکی دەهات.
بەلام پێش گەیشتنە لای خوشکی، دیسان ئەندامی خێزانی چاویان پێی کەوتو کردیانە هاتو هاوار، ئەویش زۆر بە حەسرەتەوە لاشەی شەپرزەی سوڕاندو هەولیدا خۆ بگەێنیتەوە ناو ژوورەکەی، کە گەیشتە ناو دەرگا، کەسێک زۆر بە توندی دەرکای لێدایەوەو لەسەریان داخست، لە ژوورەوە هەستی کرد کە ئەوە خوشکی بو بەو کەرب و کینەوە دەرگای پێدادا و لەسەری داخست، ئەو کاتی هەستی کرد کە ناتوانێ ئەوان وەها لێ بکات کە لە مەبەست و هەست و سۆزی ئەو تێبگەن و بزانن بۆچی دەیەویست خۆی لێیان نزیک بکاتەوە.
گرێگۆر دەنگی خوشکی دەهاتە گوێ و دەیگۆت ئەوە بەلایە دەبێ بە زوترین دەم خۆمانی لێ ڕزگار کەین، ئەو شەوە گرێگۆری لەش گۆڕاو لە مرۆڤەوە بۆ قالۆچە زۆر بە خەمباری و ئاهو نالەو بەدەم ئێش و ئازارو حەسرەتەوە سەری نایەوە و گیانی سپاردو ڕوحی شیرینی لە قالبی قالۆچە دەرچو.
خانەوادەیان کارەکەرێکیان هەبو، ڕۆژانە دەهات مالی بۆ خاوێن دەکردنەوە، بۆ بەیانی کارەکەر سەردانی ژووری گرێگۆری کرد، کە بینی لاشەی قالۆچە بێگیان ماوەتەوە، لاشەی فڕێداو و ژوورەکەی خاوێن کردەوە و چوە لای ئەندامانی خێزانی و پێی گۆتن، ئیتر چیتر خەمی قالۆچەتان نەبێت، کۆتایی بە ژیانی هاتوە و لاشەکەیم فڕێداوە و ژوورەکەم خاوێن کردۆتەوە.
ئەوانیش لەجیاتی خەمبار بون و لەدەست دانی کوڕەکەیان، بەو هەوالە زۆر دلخۆش بون و ڕویان لە ئاسمان دەکردو دەپاڕانەوە و دەیان گۆت زۆر سوپاس خودایە کە ئەو بەلایەت لەکۆل کردینەوە.
لەپاش کۆتای ژیانی قالۆچە، ژیانی خانەوادەیان بەرەو باشتر هەنگاو دەنێ و خوشکی گرێگۆر، Grete کارو باری مێرد کردنی بۆ ئەنجام دەدرێ…
وەرگێڕ: عیسا سێودین، بە هاوکاری خەندە / ٢٠١٣/١٢/٠١
نوسەری ئەم پەرتوکە فرانس کافکا زۆر کورتە چیڕۆکی نوسیون، بۆ خۆی هەتاکو لە ژیاندا مابو، کەسێکی سەرناس و بە شوهرەت نەبوە و لەباری نوسینیش دیار نەبوە، بەلام لەپاش کۆچی دوایی، نوسینەکانی بەڕێز کافکا لە لایەن دۆست و ئەندامانی خێزانی لە چاپ دراون و نوسینەکانی شوهرەتیان پەیدا کردوە و بەشێک لە چیڕۆکەکانی زۆر سەرنج ڕاکێشن لەلایەن خوێنەرانی بەرهەمەکانی.
زۆر شرۆڤەکار هەولیان داوە لە ناوەرۆکی نوسینەکانی بەڕێز کافکا تێبگەن و شیکاری بۆ بکەن، بەشێک لە شیکاران وەهایان لێک داوەتەوە کە کافکا، ئەم چیڕۆکەی لەسەر ژیانی خۆی و خانەوادەی خۆی نوسیوە.
زۆر لە شیکاران و ڕخنە گران وەها هزریان کردوە کە نوسینی ئەم چیڕۆکە نمونەێکە لەسەر ڕەوش و گۆڕانی گشتی و خێزانی, بەتایبەت لە بەرامبەر کەسی بێهێز یان ئەوانەی لەناو کۆمەلاگادا بە چاوی کەم دەبیندرێن و هێز و توانای خۆ ڕاگری و خۆ گونجاندیان لەگەل دەوروبەر نیە.
وە ئێمە بە کورتی بەشێک لە ناوەرۆکی پەرتوکەکەمان خستە سەر ڕوپەلێک بۆ خوێنەرانی ڕێزدار، وە ئەو بەڕێزانەی زمانی ئینگلیزی تێدەگەن، دەتوانن پەرتوکەکانی نوسەر پەیدا بکەن بۆ زیاتر ئاشنا بون بە بەرهەمەکانی ئەو چیڕۆک نوسەوە…
