With Deep Gratitude

Like thousands of Kurdish families, we were uprooted 25 years ago, disconnected from our people, culture, and the only home that we knew. This physical exodus forced us into a society that was completely foreign, but our hearts and souls remained in our homeland. As the years pass and we grow older, our world looks profoundly different from that which we knew, but the fantasy of our homeland remains a fixture in our psyche. From time to time, a particular smell, or sight, or sound may take us back to the place of our upbringing, a place frozen in time in our imaginations. Much like the pilgrimages made by followers of various faiths, when member of the diaspora return from pilgrimage to the motherland, they bear gifts that strike joy and nostalgia in the hearts of those who could not make the trip.

My long-time friend and fellow expatriate, the brilliant Lanya Jamal, recently made such a pilgrimage. As we know, the age of information has made it substantially easier to connect with active and intellectual people from around the world. Social media has enabled me to forge meaningful friendships with many people such as my dear friend Saman Siwaily, a scholar of psychology who resides in Slemani, a historical hub of honorable resistance.

Imagine my jubilation when I received a package from Lanya and her husband, Ayar Yarahmed, that contained a book from Saman’s personal collection. The novel, Dwa Şewî Dabezînî Îsa, was gifted by the author, Sherzad Hassan, who signed it with a personalized message to Saman. On the next page, my dear friend Saman explained that the night before Lanya was to return to America, not having the time to buy a new copy to send me, he decided to gift his own copy of the book. To receive any gift is always a humbling experience, let alone a beautifully written novel, laden with the memories and emotions of one’s place of birth. In this magnificent work of literature, Sherzad Hassan’s eloquent contemplation on the human condition renews and intensifies the reader’s own doubts and fears about destiny, justice, and salvation.

Dearest Saman Siwaily, I struggle to express how deeply I was moved by this gift and gesture of yours. I am extremely thankful that genuine people like you, Sherzad Hassan, and Lanya Jamal exist among our people. You set an example for many others. 

Consciousness is more burdensome and agonizing than the cross of Jesus. The conscious are crucified daily. 

Earnestly,

Isa Bradost

مردووه‌ك زیدووه‌ك ده‌كوژێت

مردووه‌ك زیدووه‌ك ده‌كوژێت!

له‌ سالانی شێسته‌كان، دو به‌ره‌بابی دانیشتوانی گوندی بریفكا به‌شه‌ڕ دێن و به‌ دارو به‌ردان زۆر له‌ یه‌كتر ده‌دن و به‌ڕه‌وان دێنه‌ ناوبژیوانی و له‌كۆل یه‌كتریان ده‌كه‌نه‌وه‌، به‌لام به‌هۆی لێكدانیان دو كه‌س زۆر به‌ سه‌ختی بریندار ده‌بن و كه‌س به‌ ته‌مای ژیانه‌وه‌یان نابێت، به‌و هۆیه‌وه‌ به‌ره‌بابێك ناچار ده‌بن گوندی بریفكا به‌جێ بهێلن و دێنه‌ گوندی هرورێ بۆ ماوه‌یه‌ك، پاشان پیاو ماقولانی خێرخواز ده‌كه‌ونه‌ به‌ینیان و پێكیان ده‌هێننه‌وه‌ و ئه‌و به‌ره‌بابه‌ی ئاواره‌ ببون، ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ سه‌ر ماله‌كانیان له‌ بریفكا. دیاره‌ ئه‌و پێكهاتنه‌وه‌ نه‌بووه‌ هۆی ستڕینه‌وه‌ی غه‌ره‌زو دژبه‌رایه‌تی و ڕق و كینه‌ له‌ به‌ینی ئه‌و دو به‌ره‌ بابه‌. له‌ سه‌ره‌تای سالانی حه‌فتا، هه‌مان به‌ره‌ باب، به‌رده‌بنه‌وه‌ سه‌رو كێلاكی یه‌كترو دیسان یه‌كتر ده‌كوتنه‌وه‌، به‌لام زه‌ره‌ری گیانیان نابێت و ناوبژیوان لێكیان ده‌كه‌نه‌وه‌.

كوڕێكی حاجی بریفكی كه‌ له‌ شه‌ڕی ڕابردو زه‌ربه‌ی پێكه‌وتبوو چاك ببوه‌وه‌، له‌‌ ئێتوشێ ده‌چیته‌ سه‌ر دار ئه‌سپیندارێك و له‌ داره‌كه‌ به‌رده‌بیته‌وه‌ و سه‌رو سه‌ر به‌ عه‌ردی ده‌كه‌وێ و گیان له‌ده‌ست ده‌دات. بنه‌ماله‌كه‌یان گۆتیان كوڕی حاجی به‌ زه‌ربی لێدانه‌كه‌ی پێشو مرد نه‌ك به‌ له‌ دار كه‌وتنه‌ خواره‌وه‌. له‌سه‌ر هندێ جارێكیتر به‌ربونه‌وه‌ یه‌كترو ئه‌و جاره‌ دو كه‌سیان له‌ یه‌كتر كوشتن.

دو كه‌سی لێوه‌شایه‌وه‌ و خۆشمێرو بووێر له‌ به‌ربابه‌كه‌یتری  دژی به‌ره‌بابی حاجی بریفكی، سه‌رباز بون به‌ناوی عه‌مه‌ر و محه‌مه‌د، هه‌ردوكیان له‌ ده‌وامی سه‌ربازی بون. ڕیش سپیه‌كانی گوندی هرورێ هه‌رجار ئامۆژگاری به‌ره‌ بابی عه‌مه‌ر و محه‌مه‌د،یان ده‌كرد كه‌ به‌بێ خه‌لكی هرورێ یانیش گونده‌كانیتری ده‌ورو به‌ر نه‌گه‌ڕێن، چونكی ئه‌گه‌ر كه‌سه‌كی غه‌یره‌ به‌ره‌ بابی خۆیان له‌گه‌ل بێت، به‌ره‌ بابیتر به‌ ئاسانی ناتوانن بۆیان بكه‌ونه‌ كه‌مین و بیان كوژن.

زستانی سالی ١٩٧٣ به‌فره‌كی زۆر له‌و ناوچه‌ ده‌باری. نازاندرێ چۆن و بۆچی و له‌ كوێوه‌، به‌لام عه‌مه‌ر و محه‌مه‌د له‌ سه‌ربازی دێن له‌لای بامه‌ڕنێوه‌ دێنه‌ گوندی چه‌قه‌لا، دیاره‌ نه‌یاره‌كانی ده‌زانن كه‌ ئه‌و دو كه‌سه‌ گه‌یشتنه‌ چه‌قه‌لاو له‌وێ ده‌رده‌چن، ته‌نها ڕێگایه‌كی پیاده‌ ده‌بێت، نه‌یاره‌كانی عه‌مه‌رو محه‌مه‌د ده‌كه‌ونه‌ كه‌مین له‌ جێگایه‌كی به‌رده‌ستك و به‌ره‌ته‌نگدا.

ڕه‌مۆ هروری ئه‌و ڕۆژی چوبوه‌ چلوی بۆ مه‌ڕو مالاتی‌، به‌ڕێگاوه‌ نه‌یارانی عه‌مه‌ر و محه‌مه‌دی ده‌بینی كه‌ له‌ بۆسه‌دان، ڕه‌مۆ‌ ده‌گاته‌وه‌ مالێ، ده‌بینی دو كه‌س له‌ گوندی به‌ڕێ ده‌كه‌ون، به‌ خێزانی ده‌لێ، ئه‌و دو كه‌سه‌ عه‌مه‌رو محه‌مه‌د بریفكی نین؟ خێزانی ده‌لێ به‌لێ ئه‌وانن بۆ چیبوه‌؟ ڕه‌مۆ ده‌لێ، وابزانم كه‌مینیان بۆ داندراوه‌، خێزانی پێی ده‌لێ، ئێ ده‌بڕۆ بانگیان كه‌ با نه‌ڕۆن، ده‌كوژرێن، ڕه‌مۆ ده‌لێ، كچێ ده‌ وازیان لێ بهێنه‌. 

عه‌مه‌رو محه‌مه‌د ده‌ڕۆن ده‌كه‌ونه‌ ناو كه‌مین، یه‌كه‌م ڕێژنه‌ كولله‌یان پێوه‌ ده‌نرێ، هه‌ردو لاقی محه‌مه‌د ده‌شكێندرێ و گولله‌یه‌كیش به‌ر سینگی عه‌مه‌ر ده‌كه‌وێ، محه‌مه‌د به‌ لاق شكاوی خۆی ڕاده‌كێشی بۆ ئه‌وه‌ی بگاته‌ په‌سیوارێك، ڕێژنه‌ كولله‌یه‌كیتری پێوه‌ ده‌نێن چه‌ند گولله‌یه‌ك به‌ر سه‌ری ده‌كه‌ون و ده‌كوژرێ. كانیه‌ك له‌وێندرێ ده‌بیت، عه‌مه‌ر خۆی ده‌هاوێته‌ ناو كانی و ته‌فه‌نگی له‌به‌ر ده‌ستانه‌و ئه‌وانه‌ی كه‌مینیان بۆیان دانابو، ناوێرن تخونی بكه‌ون و لێی ناخێوێنه‌وه‌ بیكوژن. وه‌ هه‌موو بریفكی له‌و هه‌ردو كه‌سانه‌ ده‌ترسان، ئه‌وه‌نده‌ مێرخاس و ده‌ست و برد بون، ناچار هه‌لدێن و عه‌مه‌ر به‌ برینداری له‌ناو كانیه‌كه‌دا ده‌مێنێته‌وه‌. 

چه‌ند كه‌سه‌كی چه‌لكی له‌ دار كردن بون، عه‌مه‌ر بانگی كردبون و پێی گۆتبون براینه‌ به‌و حاله‌وه‌ له‌ناو ئه‌و به‌فره‌ به‌جێمان نه‌هێلن، به‌لام ئه‌وان خۆیان تێنه‌گه‌یاندبون و به‌وشه‌وه‌ به‌جێیان هێشتبون، سوڕو سه‌رمایه‌كه‌، شه‌وان عه‌ردو به‌رد ده‌قه‌ڕسی و ده‌بیته‌ شه‌خته‌، عه‌مه‌ریش به‌ برینداری له‌ناو ئه‌و كانی و شه‌خته‌دا ده‌مینێته‌وه‌، شه‌وی به‌سه‌ردا دێت و گیانی ده‌رده‌چیت و چۆن تفه‌نگی به‌ده‌سته‌وه‌ بو، به‌و شێوه‌ سوڕ ده‌یبه‌ستی و ده‌بێته‌ شه‌خته‌.

بۆ به‌یانی  ڕه‌مۆ هروری و جیرانه‌كی فه‌له‌ی به‌ڕێده‌كه‌ون به‌ره‌و هرورێ، دێن به‌سه‌ر لاشه‌ی محه‌مدی هه‌لده‌بن و ده‌بینن عه‌مه‌ر تفه‌نگی له‌به‌ر ده‌ستیه‌و هه‌ردو چاوی زه‌قن و له‌ناو كانیه‌كه‌یه‌، ڕه‌مۆ بانگی ده‌كات و پێی ده‌لێت عه‌مه‌ر خۆت كۆره‌ نه‌كه‌ی، من فلان كه‌سم. هاوڕێكه‌ی پێی ده‌لێ، ڕه‌مۆ ڕاوه‌سته‌، عه‌مه‌ر زیندو نییه‌. ڕه‌مۆ بۆی ده‌چیت و ده‌ست ده‌هاوێته‌ لوله‌ی تفه‌نگ و بلندی ده‌كات، له‌گه‌ل بلند كردنی، تفه‌نگ ده‌ته‌قی، گولله‌ به‌ ده‌ختی ناوچاوانی ڕه‌مۆ ده‌كه‌وی، هاوڕێكه‌ی هاوار له‌بۆ مالێ ده‌باته‌وه‌، كچه‌كه‌ی ڕه‌مۆ ده‌گاته‌ سه‌ر لاشه‌ی باوكی، هێشتان زمانی نه‌شكابو، ڕه‌مۆ به‌ كچه‌كه‌ی ده‌لێ من خۆم به‌خۆم كرد، ئیتر هه‌تا ڕه‌مۆ ده‌گه‌یه‌ننه‌وه‌ مالێ، ئه‌ویش گیانی له‌ده‌ستدا. 

به‌ سوپاسه‌وه‌ ئه‌و ڕوداوو كرداره‌م بۆ هاته‌ گێڕانه‌وه‌ له‌ لایه‌ن دو كه‌سی زۆر سادق و ڕاستگۆو ده‌رون پاك و ته‌مه‌ندار، كه‌ زیاتر له‌ بیست ساله‌ ده‌یان ناسم و له‌ چاكه‌ و ڕاستگۆیی زیاتر هیچم لێیان به‌دی نه‌كردوه‌، ناوی هه‌ردو كه‌سه‌كان لای من پارێزدراون و هه‌ردوكیان خه‌لكی گوندی هرورێ،ن و باوه‌ڕ ناكه‌م له‌ ژیانیاندا ناحه‌زیان له‌گه‌ل كه‌س هه‌بوبێت. وه‌ هه‌ردوكیان نه‌خوێنده‌وارن و له‌وانه‌یه‌ ڕوداوه‌كه‌یان وه‌ك خۆی له‌بیر نه‌مابوبێت، به‌لام هه‌ردوكیان له‌ دو كاتی جیا به‌ هه‌مان شێوه‌ بۆیان گێڕامه‌وه‌، بۆیه‌ به‌پێویستم زانی، وه‌ك گێڕانه‌وه‌ی ئه‌وان بینوسمه‌وه‌.

عیسا سێودین