بەشی ٣
شكوریه کچی بچوكیان بو، مێردی به عهبدولله كردبو، به‌هۆی لاوازیی و فه‌قیرییه‌وه، نازناوی مێردی كرابووه (چڕ). له ته‌مه‌نی پێكه‌وه ژیانیاندا، ببونه خاوه‌نی پێنج كیژ. عهبدولله كه‌سێكی هه‌ژار و نه‌دار بو، بۆ ماوه‌یه‌ك ژیانی به گاوانی به‌ڕێوه بردبو، سۆفیه‌كی خوایی و ده‌رون پاك بو. لەو سەردەمانەی گاوانی گوندی بەنێ بوە، ڕۆژێک گاڕانی بردبوە خوارانا ( خوارانە جێگایەکی پڕ لە لەوەڕگەی بژون و خاوێن بو. تیرە باسک و بستیی بەرز و بلندی تێدا هەن). عەبدوللە گاڕانی بەردابوە ناو بژونی و لەسەر قیتکە بستیەکی بەرز دانیشتبو و دەدالغە چوبو و ئاگای لە گاڕانێ نەمابو. گاڕان بەرەبەری مەغریبێ بەبێ گاوان هاتبوە ناو گوندو بەرو بیستانی گوندیان. خەلکی گوندی یەکتریان دەنگ دابو و هەر یەکەی لە ولاخەکانی خۆی ببونە خاوەن و بردیانبونەوە و لە حەوشە و پاگانیان کردبونەوە. دونیا تاریک داهاتبو و عەبدوللە پەیدا نەببویەوە. خەلکانی گوندی کەوتبونە دلەخورپە و گۆتیانبو لەوانەیە لە بەرد و بستی و لاتێک بەربوبیتەوە و جێگایەکی شکابێت و نەیتوانیبێت بگەڕێتەوە.
بەو شەوی بەدوایدا چوبون لە مل و باسک و دۆلەکانی خوارانان بەدوایدا گەڕابون. لە هەر جێگایەک کاسی عەبدوللەیان کردبو و کاس کردنیان لە تاشە چیاکاندا تێک وەستابویەو و دەنگی دابویەوە، کەچی عەبدوللە هەر وەلامی نەببو. کاتێک دەبینن بەرعاسمان لەسەر لوتکە بستیەکی زۆر بەرز دانیشتیە و هەر دەستان ڕادەوەشێنی و لەبەر خۆیەوە قسان دەکات. چەندی بانگیان کردبو هۆ هۆۆۆۆ عەبدوللە، هیچ وەلامی نەدابونەوە. گوندیان لەو بستی بەسەر کەوتبون و گەیشتبونە ڕۆخی، هێستان عەبدوللە هیچ ئاگای لێیان نەببو. ئەوانیش گەیشتبونێ و یەک دو شەقە و چەپەلۆکیان لێیدابو و لێیان حەیتاندبوو پێیانگۆتبو، هەستە کوڕە، ئەوە چ خێرتە، شێت بوی، مەسئەلە چیە؟ئەو کاتی گوردیەکی وێکەتبو و هۆشیار ببویەوە و بە گوندیانی گۆتبو، دەک خوا خێرتان نەنوسی، دو تاوانبارم گرتبون و خەریک بوم بە لەسێدارەدانیان بدەم و ئێوە لێنەگەڕان ئەو کارە تەواو بکەم. گوندیان لێیان پرسی بو، کوڕە سێدارەی چی، ئەوە ئەتو باسی چیمان لەبۆ دەکەی؟ لە وەلامدا، گۆتیبو، چیتان لێ بشارمەوە، بەخوا لە نیوڕانێوە من لەسەر ئەو جێگا بەرزە دانیشتم و دەدالغە چوم، بە قەولی خۆم حکومدارێک بوم و بەدوای قەلاچۆ کردنی تاوانبارانەوە بوم، ئەگەر ئێوە لێتان تێک نەدابام، هیچیانم نەدەهێلان. بەهەرحال، هۆشیار ببویەوە و لەگەل گوندیان هاتبویەوە بۆ مال. له سالانی ١٩٥٨ و ١٩٥٩ مه‌لا مسته‌فای بارزانی به‌ناوی كوردایه‌تییه‌وه و به پشت به‌ستن به هێزی شه‌عب شه‌عبانێ، هێرشی كرده سه‌ر ناوچه‌ی برادۆست و زێده‌تر له ١٥٠ گوندی وێران كردن و ڕاوی سۆفیه‌كان و ته‌كیه‌ی شێخ ڕه‌شیدی لۆلانیی نا و ئاودیوی ئێران و توركیای كردن. له سالی ١٩٦٢ شێخ ڕه‌شید لۆلانی و مه‌حمود به‌گی خه‌لیفه‌ی له‌ناچاری په‌یوه‌ندیان به ده‌وله‌تی عێڕاق،ه‌وه كرده‌وه و له ترسی مه‌لا مسته‌فا خۆیان ته‌سلیمی عێڕاق كرده‌وه و بەناوی حەڕەس حدودیەوە چەکی حکومەتیان لە شان کرد، بۆ ئەوەی بتوانن خۆیان لە شەڕەنگێزیی کوردایەتیی بپارێزن. لەو هاتنەوەدا بۆ ژێر حوکمی عێڕاق، ئاوارەکانی برادۆستان كه‌وتنه ناو شاری هه‌ولێرو دەشتی هەولێر. مالە شێخی لۆلان و بەشێکی زۆری سۆفیەکان لە گەڕەکی باداوا و ئیسکان و ڕۆناکی دامەزرابون. چەند ڕەبایەکیان لە دەورەی ئەو گەڕەکان دامەزراندبون و شه‌وان پڕ چه‌كدار ده‌بون بۆ پاسەوانی لە مال و خێزانیان، ڕۆژانیش هەر ڕەبایە ئێشکگرێکیان تێدا ده‌مان. ڕۆژێكی هاوین، گه‌رما ده‌بێت، عهبدولله له‌به‌ر قیژه و قاڕی و گریانی مندالانی پیاور و گاگۆلەکەر بێزار ده‌بێت و ده‌ڕواته لای براده‌رێكی له ڕه‌بایه. له‌ناو ڕه‌بایه‌دا، خۆی درێژ ده‌كات و خه‌و ده‌یباته‌وه، له‌و كاتیدا، چه‌ته‌كانی كوردایه‌تی دێنه سه‌ریان، یه‌كێك چۆك له‌سه‌ر سینگی عهبدولله داده‌نێ و ده‌یداته به‌ر گولله و ده‌یكوژی. ڕه‌فیقی عه‌بدولله‌یشیان گرتبو، لوله‌ی ده‌مانچه‌یان له‌سه‌ر گوێی دانابو، له‌گه‌ل په‌نجه لێكێشان، سه‌ری خۆی لادابو، گولله‌ی ده‌ماچه به‌ر چه‌ته‌یه‌كی خۆیان كه‌وتبویه‌وه و بریندار ببو. ڕه‌فیقی عهبدولله خۆی له‌ناو ده‌ستیان هاویشتبووه ده‌رێ و ڕاپه‌ڕیبو، ئه‌وانیش دایانبووه به‌ر ڕێژنه‌ی گولله، به‌س ته‌مه‌نی ته‌واو نه‌ببو و هیچ گولله‌ی تێنه‌هالیابون. هاواری بۆ مالان هینابویه‌وه و گۆتی بو، عه‌بدولله‌یان كوشت، هه‌تا هاوار گه‌یشتبووه ڕه‌بایه، عهبدولله ڕوحی له‌به‌ردا نه‌مابو، ئه‌وانه‌ی هاتبونه سه‌ریشیان، برینداره‌كه‌یان بردبوو خۆیان ده‌رباز كردبو. به‌و شێوه عهبدولله كوژراو شكوریه و منداله‌كانی به‌بێ سه‌روه‌ر مانه‌وه. له‌دوای ماوه‌یه‌ك شكوریه به‌ناچاری بۆ ئه‌وه‌ی منداله‌كانی بێ به‌خێوكه‌ر نه‌بن، مێردی به تیی خۆی كرده‌وه. تیی شكوریه ناوی سلێمانه، ئێستایش له ژیاندا ماوه. سلێمان دوای ته‌مه‌نێك كچی حاجی چیچۆی خواست و وه‌ك ژنی دووه‌م به‌سه‌ر شكوریەی هێنا. شکوریەیش وەک ژنێکی پێڕم کراو، ناچار بو بەو شێوە ژیان بگوزەرێنی هەتا کۆتایی تەمەنی و ڕوحی پڕ زەحمەتی لە لەشی بێهێزی جیابویەوە و هسایەوە. ڕه‌حمه‌ت له ڕوحی فاتیمه و مریه‌م و شكوریه و سه‌رجه‌م كۆچ كردوان.
وێنەکە لە گوگل وەرگیراوە
کۆتایی ئەو بابەتە
No comments:
Post a Comment