پاش ئەوەی بە برینداری لە هێشربەرانی مەلا مستەفا بارزانی دەرباز بوین،
لە لایەن خەلکی دلسۆز و مرۆڤدۆستەوە هەولدرا یارمەتی برینداران بدرێ و چارەسەریان بۆ بکەن. بەس چونکی لەو ناوچە شاخاویەدا، هیچ دەزگا و بنکەیەکی تەندرووستی و داوودەرمان و برینپێچ نەبوون، تەنها حەکیم و لوقمانی کوردەواری و نەخوێندەوار و پشتبەستە بە دەرماناتی کوردەواری و گیاوگۆل هەبون. بۆیە بەشێک لە بریندارەکانیش گیانیان سپارد و مردن. هنده‌کیشیان سەقەت و کەم ئەندام بون.
بەلێ باپیرمان حەمەد خەما، هەتا لە مانگی دووی سالی ١٩٩١ کۆچی دوایی کرد، دەستی ڕاستەی هەر بە سقەتی مابووەوە. باپیرمان گۆتی، "عەبدوللای برینداری ته‌مه‌ن سێ سالی چاک ببووەوە. بەس هەتا تەمەنی هەرزەکاری ئەو ترس و تۆقاندن و برینداربونی لێ ببووە حالاته‌کی دەروونی و لێی جیا نەدەبویەوە. هەردەم شەوان لە خەودا ڕادەچلەکی و هاواری دەکرد. هەتا بەهۆش دەهاتەوە و دەهاتەوە سەرەخۆی. بەو حالاتی دەروونییەوە ژییا. هەتا لە سالی ١٩٤٧ لە تەمەنی ١٩ سالیدا بە نەخۆشی کۆچی دوایی کرد". باپیرمان هەرجار باسی بۆ دەکردین و دەیگۆت "کە عەبدوللا جوانەمەرگ بو، ڕۆژانە لە شوانیی کە بە تەنیا دەمامەوە، چینە گریانێکم بۆی دەکرد". دەیگۆت، "ڕۆژێک لەوبەری شیوی ڕەنیان لە چختە چیای سەرهێلین (سەرهێلین تیرە چیایەکە لە بەینی گوندەکانی جۆرت و بەنێ) لەسەر تاتە بەردێکی بەرز دانیشتبوم و دەگریام. لە گریاندا بۆریشکەم لێکەوت، واتە خەوتم. عەبدوللا هاتە خەونم و گەنجێکی ئەوەندە جوان و نورانی بوو، چاوت لێی نەدەبونەوە. بەو جوانەیەی خۆی هاتە لام و دەفێکی بەدەستەوە بوو، پێیگۆتم "(بابۆ ئەوە چییە ڕۆژانە چینە گریانێک دەکەیی و جێگای من ناخۆش دەکەی". خودا شاهێدە واز لەو گریانە نەهێنی، کەوە دەفێکت لەسەری دەدەم کە هەتا مابی، بە هێڕی بژیێی)". لە قسەکانیدا دەیگۆت، "لەگەل عەبدوللا وای پێگۆتم، یەکسەر خەبەرم بووەوە و چاوم گێڕان و دەبینم ئەوە خەونە". ئیدی جار جارە کە باپیرمان شتی لەبیر دەچوو، یان سەرئێشەی دەگرت، یەکسەر دەیگۆت دلنیام عەبدوللا لەو خەونیدا کەوە دەفی لەسەری دایمە، بۆیە گێژم و شتم لەبیر نامێنێ".
باپیرمان درێژەی دایێ و گۆتی؛
"بەلێ چەند مانگێک لە کۆلانان و تەکیەی شێخ ڕەشید لۆلانی ماینەوە بەبێ مال و حال هەتا برینەکانمان ساڕێژ بون و پاشان گەڕاینەوە ناو گوندە خاپور و وێرانه‌كه‌مان، جارێکی تر دەستمان دایەوە ئاوەدان کردنەوەی.
بەس دیارە مالی بارزان لە خوێنی جۆتیارانی سادە و هەژاری دەڤەرەکەمان تێر نەبون. بەتایبەت هەولی کووشتنی چەند کەسێکیان دەدا کە پێشتر دەستیان لە گرتن و چەککردنی مەلا لێڕی و هه‌والەکانیدا هەبوو.(مەلا لێڕی و هەوالەکانی ئەوانە بون کە لە پاییزی ١٩٢٩ هاتنە گوندی بەنێ بۆ شانەیی و ئێمەیش لەچەکمان کردن و شانەییمان پێنەدان بۆ شێخ ئەحمەد بارزانیی ببەنەوە) ئەوانیش یەکیان لێ من بوم. دوو سال پاشتر، لە ١٩٣٢ چللەی زستانێ، من و خۆش کاکۆ ( خۆش کەسەکی خەلکی گوندی به‌نێ و دراوسێمان بوو و ناوی خۆش بوو) بە سەردان چوبوینە گوندی ئێشمێ. نازانین کو هەستیان کردبوو کە ئێمە لەوێین، نیوە شەو لە ناکاو بووە چرت و فرت و گۆتیان لەشکری بارزان بەسەر گوندیان داگرت. دیسان ئێمە بێ چەک بووین. ئەوانیش بۆ گرتن و کووشتنی ئێمه‌هاتبوون. من و "خۆش كاكۆ" ته‌نگاو بووین و نەمانزانی چۆن ئەمجارە خۆمان ڕزگار بکەین. هه‌ولیندا کە بەڕێگایەک لە دەستیان قوتار بین. پیرە ژنێک بە ناوی مسری هەبوو. چووین گۆتمان خۆمان لە مالی پیرە ژنەکە حەشار دەدەین و دەشارینەوە. لەوانەیە خەیالیان بۆ ئەو مالە نەچێت و نەمان دۆزنەوە. ئەویش پیرەژن لێمان هەلگەڕاوە و کردیە هات و هاوار و گۆتی، "ئەگەر هنۆكه لێرە نەڕۆن، بانگی لەشکری بارزان دەکەم و پێیان دەلێم کە ئێوە لێرەن." ناچار بووین، بەو سەرماوسۆل و بەفر و بەستەلەک، من و خۆش لە گوند دەرچووین. هەتا چیای هنداو (لە بلندایی) شیوی كۆلان (ناوی شیوەکەیە) خۆمان نەگرتەوە. (شیوی كۆلان، وه‌ك گه‌لیه‌كی گه‌وره‌یه، ئاوه‌ڕۆی دۆلی ناوچیانی چیابه‌ن به‌و گه‌لیدا دێته‌خوار. زستانان هه‌تا هاوینی به‌سه‌ردا دێت، ئه‌وه‌نده بۆشه، ڕوبارێكی ئاوی پێدا دێته‌خوار و له‌گه‌ل ڕوباری ده‌شتی به‌رازگر خۆی لێك ده‌داته‌وه.) لەوێ لە بن شاخێک ماینەوە. هەتا بەیانی نه‌وێرامان ئاگر هه‌لكه‌ین، نه‌وێرامان بچینەوە ئاوه‌دانی. ئەو شەوی به‌فر و به‌سته‌له‌كه‌كی زۆر سه‌خت و سڕ و قەڕسی بوو. هەردووکمان له‌ناو ئه‌و به‌فر و به‌سته‌له‌كدا، پێمان سڕبردی بون. من په‌سته‌كی خۆمم دڕاند و له‌پێیه‌كانم ئالاند هه‌تا به‌ته‌واوی سڕ و سه‌قەم سقە‌تم نه‌كات. لەشکری بارزانیش سەرجەم مالەکانی گوندیان پشکنی بون. دوای ئەوەی کە زانیانبوو ئێمە لەوێ نەماوین بەرە و پاش گەڕابوونەوە.
ئیدی ڕۆژ لە دوای ڕۆژ، ململانێ و بەربەرەکانێ لە بەینی تابعەکانی شێخ ئەحمەد بارزانی و سۆفیەکانی شێخ ڕەشید لۆلانی لە زیادبووندابوو. هەر کە لە یەکتریان هەلدەکەوت، بەبێ کووشتن و مال سووتاندن وازیان نەدەهێنا. هه‌م شێخ ڕه‌شید لۆلانی و هه‌م شێخ ئه‌حمه‌د بارزانی هەردوولا مرید و مەعسوبی فیداکار و گیان لەسەر دەستیان هەبون بۆ مل شکاندنی خەلکی ڕەش و ڕوت و ناهۆشیار به‌ده‌ستی یه‌كتری. تەکیەی شێخ ڕەشید لۆلانی لە هۆزی برادۆست و لە دەڤەری برادۆست بوو. بەس سۆفی و تۆبەکاریان هەبون لە هۆزەکانی برادۆستی، هەرکی، گەردی و پەل و پۆیان هاوێشتبوو هەتا دەڤەری بالەکایەتی و ڕواندز و دەڤەری شەمزینان و ئه‌ودیو سنوری ئێران.
تابعەکانی شێخ ئەحمەد بارزانیش هەر ئەوتۆ پێک هاتبوون لە زۆربەی “گەردیی بەڕۆژی، مزوری بالا، دۆسکی، شێروانی و بەشێک لە برادۆستان کە دەکاتە تیرەی دۆلەمەڕیان و هتد. هەر چەندە شێخ ئەحمەد بارزانی دەستی بە پیلانی تێكشکاندنی هۆزی برادۆست و تەکیەی شێخ ڕەشید لۆلانی کردبوو، بەلام هۆزی برادۆست زۆر بون و سۆفی و تۆبەکاری تەکیەی شێخ ڕەشیدیش زۆر بە بڕوایەکی بتەوی ئایینیەوە بەرگریان دەکرد. بۆیە، ئاسان نەبوو بۆ شێخ ئەحمەد بارزانی کە بتوانی جێگا بە برادۆستان و تەکیەی شێخ ڕەشید لەق بکات و دەرەقەتیان نەدەهاتن. دوای بەسەردا گرتن و کوشتاری بەسەر گوندی ئەلموشێیاندا هینای، ماوەی دە هەتا چواردە سالان، پاشتر هەردەم له‌شكری بارزان لە هێرشبردن بۆ سەر برادۆستان، توشی شکەست و خەسارت دەبون و زەفەریان پێدا نەدەچوون.
بەس کە مەلا مستەفا بارزانی هێزی پەیدا کرد و لە لایەن بەشێکی زۆر لە کورد وەک سەرکردەی کوردایەتیی هاتە ناساندن. مەلا مستەفا و شێخ ئەحمەد بارزانی، هێزی کوردیان لە بەرژەوەندی بنەمالەیان و بۆ تەپەسەرکردنی هۆزەکان و نەیارانیان بەکار هێنا و توانیان چەندین جار، هێرش بکەنە سەر هۆزی برادۆست و خەسارەتی زۆری گیانی و مالی و مەعنەویان لێ بدەن.
ماویەتی!
وێنە لە گوگل وەرگیراوە.
No comments:
Post a Comment