Tuesday, March 15, 2022

دروست بون و دامەزرانی خانەقای شێخ ڕه‌شید بەشی (١):


كورته ‌باسێك له‌سه‌ر دامه‌زرانی ته‌كیه‌ی شێخ ڕه‌شید محەمەد شەریف له‌گوندی شۆشنێ. سه‌ره‌تای ده‌ست به ‌تۆبه ‌دانه‌وه ‌و دامه‌زراندنی حوجره ‌و ته‌كیه‌ی شێخ ڕه‌شید، له‌سالانی ١٩٢٠دا بووه‌. له‌و ده‌ست پێكردنیدا، هاتووه ‌له‌گوندی شۆشنێ دامه‌زراوه‌.(گوندی شۆشنێ ده‌که‌وێته ‌نزار واته ‌ڕۆژ ئاوای چیای دێلی، به‌رامبه‌ر گوندی به‌نێی خواكوڕكی). پاشان ده‌گوازێته‌وه ‌بۆ بەنێی پیرەسنیان.(بەنێی پیرەسنیان دەکەوێتە بن چیای بەربزینی لە نێزیک ناحیەی برادۆست (سیدەکان). پاشان لەوێیش دەگوازێتەوە بۆ لۆلانێ.

وه‌ك باسمان كرد سه‌ره‌تا تەکیەیەکی بچوك پێك دەهێنی لە گوندی شۆشنێ. باپیرم بۆی گێڕامه‌وه ‌و گۆتی، ”کە لە ١٩٢٠ ته‌كاندا، ‌شێخ ڕه‌شید ده‌ستی به ‌شێخایه‌تی و ته‌ریقه‌ت  و تۆبە دانه‌وه‌ كرد‌، له‌گوندی شۆشنێ سۆفیگه‌رایی به‌رپا كرد‌ و ویستی ئه‌وێ بكاته‌ جێی ژیان و په‌ره ‌پێدانی ته‌كیه ‌و حوجره ‌و په‌یڕه‌وی ته‌ریقه‌تی نه‌خشبه‌ندی." به‌پێی عه‌قلی ئه‌و سه‌رده‌م، شێخ ڕه‌شید زۆر كاری باش و خراپی ئه‌نجام ‌داون‌. كاره‌ باشه‌كانی ئه‌وه ‌بووه‌ كه‌به‌هۆی بلاو كردنه‌وه‌ی ترس و تۆقاندن و خودای تۆله ‌و قه‌هر و غه‌زه‌ب و عیقابه‌وه‌، زۆرینه‌ی دانیشتوانی ناوچه‌ی برادۆستی ئه‌وتۆ گۆڕیون كه ‌خینداره‌كان له‌خوێنی به‌ناحه‌ق ڕژاویان خۆش بونه‌ و دوژمنداریی له‌ژێر حوكمی شێخ ڕه‌شیددا نه‌ماوه‌. بۆ نمونه‌، باپیرم ده‌یگێڕاوه‌ به‌ناو و ناسیاوی ته‌واوه‌وه ‌باسی ده‌كرد و ده‌یگۆت، "كه‌سێك باوكی كوژرابوو، باوك كوژراوه‌كه‌ و بكوژه‌كه ‌هه‌ردوكیان تۆبه‌یان وه‌رگرت و بونه ‌سۆفیی ته‌ریقه‌تی نه‌خشبه‌ندی له‌سه‌ر ده‌ستی شێخ ڕه‌شید. كه ‌بونه ‌سۆفی، ئه‌وه‌نده‌ به ‌قه‌ناعه‌ته‌وه ‌تۆبه‌یان كرد، باب كوژراو چووه ‌لای بكوژی باوكی و پێیگۆت ”سوپاس كه‌ باوكی منت شه‌هید كرد و هاویشتته ‌به‌هه‌شتی بێكۆتایی. ئێستا هاتومه‌ته ‌لات و ده‌مه‌وێ خه‌رجیی ئه‌و فیشه‌كه‌یشم لێ وه‌رگریه‌وه ‌كه ‌باوكی منت پێی شه‌هید كردووه‌." ده‌یگۆت "بكوژه‌كه‌یش ئه‌وه‌نده ‌خۆی به ‌تاوانبار ده‌هاته ‌به‌رچاو، ده‌ستی به‌گریان كرد و چاوه‌كانی له‌ڕۆنك مالینه‌وه ‌هیشك نه‌ده‌بونه‌وه‌. پاشان باوك كوژراو و بكوژ هه‌ردوكیان باوه‌شی خۆشه‌ویستیان بۆ یه‌كتر گرته‌وه ‌و بونه ‌ده‌سته‌برای ئاخره‌تی و تۆله‌له‌بیركه‌ر." 

باپیرم درێژه‌ی ده‌دایێ و ده‌یگۆت "به‌و شێوه‌، شێخ ڕه‌شید خینداری و نه‌یاری و ئاژاوه ‌و كاری خراپی بنبڕ كردن. هه‌ر ئه‌وتۆ شیربایی و نه‌خت وه‌رگرتنی حه‌رام كرد. دزی و تالانی و حه‌رامخۆریی له‌و ناچه‌دا نە‌هێلا." به‌پێی قه‌وانین و شه‌ریعه‌تی ئیسلام، سه‌زا و هه‌تك كردنی تاوانبارانیشی ئه‌نجام داوه‌. هەر بۆ نمونە، دیاره‌ له‌ گه‌رمه‌ی به‌رپا بونی سۆفی گه‌راییدا، له‌گوندی شۆشنێ خۆش كاكۆ به‌نه‌یی ده‌كه‌وێته ‌به‌ر توهمه‌یه‌كی هه‌لبه‌ستراو، گوایه ‌شه‌وێك چووه‌ته ‌ناو جێی ژنێكی به‌مێرد. چه‌ند كه‌سێك له‌به‌گزاده‌كانی ده‌وروبه‌ری شێخ ڕه‌شید به‌و توهمه‌یه ‌زۆر توڕه‌ و ڕق له‌دل ده‌بن له‌خۆش و داوای سه‌زادانی توندی ده‌كه‌ن. شێخ ڕه‌شیدیش ڕێگا به ‌به‌گزاده‌كان ده‌دات كه‌سه‌زای بده‌ن. ئه‌وانیش به‌دوای خۆشدا ده‌نێرن. كه ‌ده‌گاته ‌لایان، ده‌یگرن و له‌‌دارێكی ده‌به‌ستنه‌وه چوك (زەکەر)ی دەبڕن به‌ مه‌به‌ستی هه‌تك کردن. ئیتر خۆش هه‌ر به‌كلك بڕدراو له‌ناو كۆمه‌لگای ناهۆشیاری ئه‌و سه‌رده‌مدا ناودێر كرابوو. ئه‌و سه‌زادان خه‌لكانی ده‌ڤه‌ره‌كه‌ی ته‌واو تۆقاندبوو و كه‌س نه‌یده‌وێرا هه‌له‌یه‌كی بەو شێوە ئەنجام بدات لە له‌ترسی سه‌زای قورس و هه‌تك كردن و حه‌یا بردنی. نازانم ئه‌گه‌ر خۆش زوڕیه‌تیتری لێكه‌وتبێته‌وه ‌یان نا‌. ته‌نها ئه‌وه‌ ده‌زانم كه ‌دوو كوڕ و دوو كچی له‌پاش به‌جێ مابون. وەک ئاگادار بم، نەوەیەکی خۆش بەناوی جەرگیس لە ژیاندا ماوە و لە ئێرانە.


وێنەکان لە گوگل وەرگیراون و تێکم بردینەوە

ئەمە بەشی یەکەمە، بەشی دووەمی لەدوادێت.

No comments:

Post a Comment